آمار فروش کمیک بوک و گرافیک ناول | چطور و چگونه؟

حتی در دنیای امروز، که ردپای اعداد و واکاوی آماری در هر مبحثی دیده می­‌شود، جمله­‌ی معروف «مارک تواین»، نویسنده­‌ی نامدار آمریکایی، مبنی بر وجود سه نوع دروغ، همچنان بر قوت خود باقی‌ست. این سه نوع دروغ عبارت‌اند از دروغ­‌های عادی، دروغ‌­های کثیف و آمار. ارقام و اعداد به‌تنهایی برای بیان یک حقیقت کافی نیستند؛ منشأ اعدادِ به‌دست آمده و چگونگی پردازش آن‌ها بیشترین اهمیت را دارند. این موضوع در برخی از رشته­‌ها جایگاه مهمی دارد و روزنامه‌نگاران نیز همواره سعی کرده‌اند تا از بهترین منابع و شاخص‌­های آماری بهره ببرند. برخی وب‌سایت‌ها مانند FiveThirtyEight و Vox، استاندارد بالا و قابل قبولی را برای موضوعاتی نظیر حکومت، سیاست و رای‌گیری تعیین کرده­‌اند. شوربختانه در دنیای کمیک با کمبود داده مواجه هستیم؛ بنابراین واکاوی آماریِ دقیقِ این حوزه، به مسئله‌ای تبدیل شده است که برای حل آن، باید به سراغ رویکردهای دیگری برای محاسبه برویم.

هدف از بررسی آمار فروش کمیک و رمان گرافیکی چیست؟

هدف رسانه‌های کمیک بوکی و دیگر منابع از بررسی ارقام فروش این است که بر پایه‌­ی دانسته­‌ها و ندانسته‌­هایی که از آن­‌ها باخبر هستند و با تکیه بر دهه­‌ها تجربه در زمینه‌ی خرده­‌فروشی کمیک، بازاریابی و رورنامه نگاری، آماری از میزان کمیک‌خوانی (یا همان فروش کمیک بوک) را در اختیار مخاطب قرار دهند. به باور منابعِ مورد نظر، آنچه در هنگام نوشتن سرمقاله باید مورد توجه قرار بگیرد، نه پرفروش‌ترین عناوین، بلکه ایده­‌ها و اطلاعاتی است که در پسِ واکاوای آماری، نهفته شده­‌اند. [که همواره در کمیک‌اسکواد بر این اصل تاکید داشته‌ایم.] این بدان معناست که باید با یک مرزبندی مشخص، میان آنچه می­‌دانیم و آنچه فکر می­‌کنیم تفکیک قائل شویم و نشان دهیم که چطور می‌­توان بر پایه‌ی برخی حقایق و داده­‌های قابلِ فهم، به یک نگرش تازه رسید.

از این رو، در رویکردی که برای واکاوی فروش کمیک بوک مد نظر قرار داده‌ایم، تبیین برخی معیارها می‌­تواند مفید واقع شود؛ چرا که ما را از تکرار توضیحات ضمیمه‌­ای و اضافه در هر بخش، بی‌نیاز می­‌کند. اکنون با همین ذهنیت، به این سوال پاسخ می‌دهیم: وقتی از آمار فروش کمیک بوک حرف می‌زنیم، در واقع داریم از چه حرف می‌زنیم؟


بازار مستقیم

پرفروش ترین عناوین سال 2018

تا به امروز، تمامی ارقام فروش، منعکس‌کننده­‌ی چیزهایی بوده­‌اند که به آن «بازار مستقیم» گفته می­‌شود. منظور از بازار مستقیم، توزیع و فروش مستقیم کمیک بوک از طریق شرکت پخش دایمند (Diamond Comic Distributors) به خرده‌فروش­‌های آمریکای شمالی است. اصولاً این بخش از بازار، بهترین داده‌ها را برای اندازه‌گیری سهم دلار (Dollar Share) و سهم واحدِ (Unit Share) کمیک‌های منتشر شده فراهم می‌کند. شایان ذکر است که بازار مستقیم شامل برخی ارقام نمی‌شود.

بازار مستقیم و همین‌طور فرایند واکاوی آن، سه بخش «فروش جهانی»، «فروش بازار کتاب» و «فروش نسخه‌­های دیجیتال» را در بر نمی‌گیرد. هر کدام از موارد مذکور، بخش وسیعی از قدرت خرید، خوانندگان خاص و بازارهای رو به تکامل (با قوانین مربوط به خود) را در خود جای داده‌اند و ضروری‌ست که برای درک بهتر عملکرد رسانه‌ی کمیک، به همه‌­ی این موارد توجه کنیم؛ اما، وجود یک سری داده­‌های جزئی و خاص در این سه قسمت، واکاوی آن‌ها را به امری بسیار مشکل بدل کرده است و در نتیجه، ما تنها می‌توانیم به بازار مستقیم رسیدگی کنیم.

استفاده از داده­‌های اختصاصیِ بازار مستقیم -که توسط شرکت دایمند تهیه می‌شوند- کار منابع را برای واکاوی هرچه دقیق‌­تر فروش نسخه‌های فیزیکی و تحلیلِ بازارِ فروشگاه­‌های محلی کمیک بوک (Local Comic Shop) آسان می­‌کند. از آن‌جایی که بیشتر این نسخه‌­ها غیرقابل برگشت هستند، می­‌توان نتیجه گرفت که تمامی ارقام ارائه شده توسط شرکت دایمند، در واقع، همان تعداد نسخه‌­های فروخته شده به بازار­های محلی هستند؛ بنابراین به‌جای توجه به شمارِ کل خوانندگان هر نسخه (منظور تعداد نسخه­‌های خریداری شده از فروشگاه‌های محلی است)، توجه ما و اکثر منابع به این بخش خاص و البته قدرت خرید فروشگاه­‌های محلی، معطوف است.


نسخه‌­های دیجیتالی (و فقدان آن‌ها)

کمیک شخصیت میز مارول

لازم است که توجه‌ی خود را به محدودیت­‌های خاصی که در تحلیل میزان فروشِ هر نسخه و یا هر مجموعه وجود دارند، معطوف کنیم. یکی از این محدودیت­‌ها ناشی از عدم وجود داده‌ه­­ای مشخص برای میزان فروش نسخه­‌های دیجیتالی است. تقریباً همه‌ی نسخه­‌های فیزیکی موجود در بازار مستقیم، به‌صورت دیجیتالی نیز در همان روز عرضه می­‌شوند. این نسخه­‌های دیجیتالی معمولاً به قیمتی یکسان و یا با مقداری تخفیف فروخته می­‌شوند. تخمین زده شد که در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۰۰ میلیون دلار برای خرید کمیک­‌های دیجیتالی در بازار­های شمال آمریکا هزینه شده است. کمیک‌­های دیجیتالی بخش بزرگی از «سهم دلار» را تشکیل می‌­دهند، اما هنوز هم در میزان فروش نسخه‌های جدید هر ماه، نقش چندانی ایفا نمی‌کنند.

همین امر، ثابت می‌کند که باید به دیده­‌ی شک و تردید به ارقام فروش هر مجموعه نگاه کرد. گفته می‌شود که کمیک‌هایی مثل Ms. Marvel و Unbeatable Squirrel Girl که مخاطبان جوان­‌تر را بیشتر مورد هدف قرار داده‌­اند، در فروش دیجیتالی عملکرد بهتری دارند، چرا که مخاطبین کم‌سن و جوان­ تمایل دارند که کمیک بوک را در خارج از بازار مستقیم تهیه کنند. تخمین میزان فروش در این موارد بسیار مشکل است، به‌خصوص زمانی که قصد داریم میزان فروش هر سری را جداگانه محاسبه کنیم؛ از این رو، شک و تردیدی که پیرامون صحت ارقام مرتبط با فروش وجود دارد، کاملاً طبیعی است. همین امر سبب شده که این شکل از واکاوی، یعنی فقدان داده­‌های فروش دیجیتالی، برای کلکسیونر­ها و سفته‌­بازها مفید واقع شود؛ چرا که فروش­ نسخه­‌های دیجیتالی تاثیری بر قیمت یا کم­یاب شدن نسخه­‌های فیزیکی ندارد.

[کمیک‌اسکواد: بنابراین در میزان سهم فروش، هرگز نمی‌توان با صراحت گفت که کدام انتشارات از سایرین عملکرد بهتری داشته و سود خالص آن چقدر بوده است.]


رویکرد منابع

کمیک دیسیزد به قلم تام تیلور

اکنون با در نظر گرفتن همه‌­ی محدودیت‌­های ذکر شده، از راه دو استراتژیِ کاربردی، میزان فروش بازار مستقیم را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهیم:

  • پیدا کردن «نقاط مقایسه­‌ی» نیرومند و قابل استناد: نقاط مقایسه به معیارهایی گفته می‌شود که هنگام مقایسه‌ی دو چیز در نظر می‌گیریم.
  • در نظر گرفتن «روند بلندمدت»: روند بلند­مدت تغییراتی است که در قیمت یک کالا در مدت زمانی طولانی (در طول یک سال یا چند سال) به‌وجود می‌­آید.

اولاً، اندازه­‌گیری هر چیزی به صورت مستقل و جداگانه کار بسیار مشکلی است. پیدا کردن کمیک­‌هایی که شباهت­‌های مشخصی با یکدیگر دارند، باعث می­‌شود تا قضاوت دقیق­‌تری در مورد فروش هر یک از عناوین داشته باشیم. نقاط مقایسه، جنبه‌­های مختلفی نظیر تاریخ انتشار، طول مدت انتشار یک عنوان، ژانر، شخصیت‌های حاضر در اثر و… را در بر می­‌گیرند؛ بنابراین بهتر است کمیک­‌هایی که در همان سال (یا حتی در همان فصل) منتشر شده‌­اند، با هم مقایسه شوند؛ بهتر است کمیک­‌هایی که مدت زمان انتشار و یا تعداد شماره‌های (Issue) یکسانی دارند، باهم مقایسه شوند؛ بهتر است مجموعه کمیک‌­هایی که با یکدیگر در حال رقابتِ تنگاتنگ هستند (مثل «بتمن» و «اسپایدرمن»)، با هم مقایسه شوند. این‌گونه استاندارد­ها به ما کمک می­‌کنند تا در مقایسه­‌ی میان آثار مختلف، قضاوت صحیح­‌تری داشته باشیم و بتوانیم روند­ها و گرایش‌­های خاصی که در بازار کمیک بوک وجود دارند را تعیین کنیم.

[کمیک‌اسکواد: لازم به ذکر است که در حال حاضر با خروج انتشارات دی‌سی از شرکت دایمند، این عمل تا حدی غیرممکن شده و رویکرد مقایسه در صنعت کمیک از میان رفته است.]

ثانیاً، دست بردن در میزان فروش یک عنوان برای ناشرین کمیک بوکی کار راحتی است، اما شما این نکته را هم در نظر داشته باشید که فروش بسیار زیادِ شماره­‌ی اول یک عنوان (۱# Issue) و یا جهش ناگهانی در فروش، چیزی فراتر از خواست بازار را نشان می­‌دهند و ما باید هنگام بررسی و بحث پیرامون یک موضوعِ معین، روند بلندمدت را در نظر بگیریم. بنابراین، یا باید تعداد زیادی از کمیک‌­های منتشر شده را در یک بازه‌­ی زمانی چند ماهه بررسی کنیم و یا اینکه تعداد محدودی از کمیک‌های منتشر شده را در یک بازه‌ی زمانی یک ساله مورد بررسی قرار دهیم. در هر صورت، دست بردن در میزان فروش هر عنوان، هر خالق و هر شخصیت، در یک بازه­‌ی زمانی بلند­مدت کار بسیار مشکلی است.


منابع معتبر

وبسایت comichron

شایسته است تا از منابعی که وب‌سایت‌های خبری را در امر واکاوی یاری می­‌رسانند، یاد کنیم. تمامی تحلیل­‌هایی که ما [کمیک‌بوک و کمیک‌اسکواد] و دیگر وب‌سایت‌ها تا به امروز انجام داده‌­ایم، بدونِ تلاش‌های بی‌وقفه­‌ی دو وب‌سایتِ Comichron و ICV2 هرگز میسر نبودند. وب‌سایت Comichron جامع‌­ترین داده‌های فروشِ بازار مستقیم را در اختیار ما قرار می­‌دهد و در این راه، توجه ویژه­‌ای به منطق صحیح و شفافیتِ­ کاری دارد. وب‌سایت ICV2 دامنه­‌ی گسترده‌­تری را پوشش می‌­دهد و از فروش سایر بازار­ها نیز بهترین تجزیه و تحلیل را ارائه می‌کند. هر دوی این وب‌سایت‌­ها برای تهیه‌­ی گزارش‌­های سالانه با یکدیگر همکاری دارند و حاصل این همکاری، بنا شدن بنیاد باارزشی است که افراد دیگر می‌توانند با تکیه بر آن­ به واکاوی فروش کمیک بوک بپردازند و سرمقاله­‌های خود را منتشر کنند. تنها با نگاهی به این گزارش می‌توانید به گستردگی، توانایی و موثق بودن این منابع پی ببرید.


کلام آخر

سوپرمن

امیدواریم که این توضیحات و نوشته­‌های مختصر، به یک مبنای کیفی در کارِ واکاوی آماری تبدیل شوند تا کسانی که در این بازار فعالیت می‌کنند از آن بهره ببرند؛ آن هم بازاری که داده­‌های قابل اعتماد در آن به سختی یافت می­‌شوند، اما دلیل نمی‌شود که به‌خاطر کمبود داده، خبر آن را پوشش ندهیم. [البته با توجه به شرایط کنونی و جهت‌گیری متفاوتِ دو نشریه‌ی مارول و دی‌سی، فقط می‌توان به رویکرد بلندمدت بسنده کرد و آمار سالانه را پوشش داد.]

این کمبود می‌­تواند انگیزه‌­ای شود تا نویسنده­‌ها در نوشتن مقاله­‌هایشان، دقت و هوشیاری بیشتری از خود نشان دهند. هدف منابعِ مورد نظر این است که بهترین واکاوی از میزان فروش کمیک بوک را در اختیار شما قرار دهند و سعی می‌­کنند که تا جای ممکن از گزافه‌گویی‌­هایی که برخی رسانه­‌ها خود را درگیر آن کرده‌اند، پرهیز کنند. تا زمانی که به تحلیل و بحث پیرامون فروش کمیک بوک مشغولیم، باید همواره مرز مشخصی را میان «آنچه می­‌دانیم» و «آنچه نمی‌­دانیم» قرار دهیم و با تکیه بر همین اصول، به گمانه‌­زنی و تجزیه‌و‌تحلیلِ داده‌ها بپردازیم. [تا با این کار بتوانیم سلیقه‌ی جامعه‌ی هدفِ رسانه‌ی کمیک و اثر تبلیغاتی نشریه‌های مختلف را بسنجیم و نگاه بهتری نسبت به بخش کیفی و کمّی یک اثر داشته باشیم.]

منبع ComicBook
9 دیدگاه
Inline Feedbacks
View all comments