بیشتر آثاری که در عرصهی مانگا به رشتهی تحریر در میآیند، با استفاده از توئیستهای داستانیِ قوی، فایتهای جذاب و یا روابط پیچیدهی بین شخصیتها سعی در جذب مخاطب دارند. در این میان آثاری نیز پیدا میشوند که هیچکدام از این صفات را ندارند، ولی مخاطبانی پروپاقرص برای خود فراهم کردهاند. یکی از این آثار مانگای !&Yotsuba است. این اثر که بهدست «کیوهیکو آزوما» خلق شده است، دربارهی زندگیِ روزمرهی یک دختربچهی ششساله است و به اتفاقاتی میپردازد که در طول روز برای او رخ میدهند. همانطور که قابل حدس است، این اثر در زیر-ژانر Slice of Life (تکهای از زندگی) و کمدی نوشته شده است و هیچگونه المان تخیلی، غیرواقعی و یا حتی خشونتآمیز در آن وجود ندارد.
«یوتسوبا کویوای» یک دختربچهی سر راهی است که خانوادهاش او را رها کردند و بهدست یک جوان مجرد به نام «یوسوکه کویوای» به فرزندخواندگی پذیرفته شده است و همراه او زندگی میکند. داستان از جایی آغاز میشود که یوتسوبا به همراه پدرش، از خانهی مادربزرگش که در یک روستای کوچک قرار دارد، به یک شهر کوچک مهاجرت میکند و برای اولین بار، در جامعهای نسبتاً بزرگتر با افراد جدید تعامل برقرار میکند. یوتسوبا، یک دختربچهی شیطون، بازیگوش، خلاق و دوستداشتنی است که به اصطلاح از دیوار راست هم بالا میرود. این اثر، بیشتر به تعاملات یوتسوبا با پدر، همسایگان و دوستانش میپردازد و جهان را از دیدگاه کودکانهی او مورد پردازش قرار میدهد.
اتفاقاتی که در داستان رخ داده و پلات اصلیِ آن را تشکیل میدهند، به هیچوجه اتفاقات خاصی نیستند و بسیاری از ما، روزانه با آنها در ارتباطیم و حتی ممکن است برای ما هم رخ بدهد. مثلاً یک روز یوتسوبا به همراه پدرش به مرکز خرید میرود و سعی میکند مایحتاج خود را تامین کند. یا مثلاً با دوستانش به پارک رفته و در آنجا به کارهایی نظیر بازی و نقاشی میپردازد. این اتفاقات در نگاه اول هیچگونه جذابیتی ندارند و ممکن است حتی بسیار حوصلهسربر بهنظر برسند، ولی کیوهیکو آزوما، مانگاکای اثر، با استفاده از شخصیت یوتسوبا، هرکدام از این اتفاقات کوچک و ساده را به یک ماجراجوییِ جذاب و کمدی بدل میکند. شاید باورش سخت باشد، ولی میزان جذابیتی که یک خرید کردن ساده از یک مرکز خرید در این اثر دارد، از بسیاری از صحنههای اکشن و یا عاشقانهی آثار دیگر بیشتر است و دلیل آن، شخصیت خاص و جذاب یوتسوبا است؛ کودک کنجکاوی که در هر ثانیه، هزاران سوال بیپاسخ در ذهنش بهوجود میآیند. کسی که تلاش میکند از همهچیز سر در بیاورد و بارها دچار سوءتفاهمهایی بامزه میشود که میتوانند لبخند را بر لب هر خوانندهای بیاورند. در این میان، آزوما از این کنجکاویِ یوتسوبا استفاده کرده و سعی میکند بسیاری از مسائلی پیشِپا افتاده ولی مهم را به ما یادآوری کند.
اگر یک بچهای رو دیدی که بهنظرت عجیب بود، اون احتمالاً یوتسوباست.
_ یوسوکه کویوای
از آنجا که این اثر در زیر-ژانر Slice of Life نوشته شده است و شخصیتها و شخصیتپردازیشان حتی از پلات کلی داستان نیز بسیار مهمتر هستند، آزوما تمرکز بسیار زیادی را روی این بخش میگذارد. او با استفاده از تزریق عناصری نظیر بازیگوشی، کنجکاوی و سادگی، به یوتسوبا جان میبخشد و با استفاده از ناآشنا بودن او نسبت به بسیاری از مسائل روز، شرایط را برای ایجاد سوتفاهمهای ریز و درشت در داستان و بهوجود آمدن موقعیتهای بامزه فراهم میکند. همچنین با اضافه کردن شخصیتهایی مثل «جامبو» و «یاسودا» به داستان، سعی میکند چالشهای کمدیِ دیگری را نیز برای یوتسوبا فراهم آورد. از طرف دیگر، وجود یک خاصیت مشترک در تمام شخصیتهای داستان، خود تعداد شرایط جذاب و کمدی را به شدت افزایش میدهد و آن ویژگی هم همراهی کردن آنها با یوتسوبا، در بازیهای کودکانهی او است. در واقع میتوان گفت، به جای آنکه پلات و اتفاقات کلی داستان، شخصیتها را شکل بدهند و منجر به رشد آنها بشوند، این شخصیتها هستند که با رفتارهای ریز و درشتشان پلات داستان را بهوجود میآورند و به آن پر و بال میدهند و در این حین، خود نیز به بلوغ میرسند.
تا اینجای مطلب، برای توصیف شخصیت یوتسوبا از الفاظ زیادی نظیر بازیگوش، کنجکاو، ساده، خلاق و دوستداشتنی استفاده کردیم، ولی تمامیِ این صفات بهخاطر یک ویژگی خاص شکل میگیرند و قابل باور میشود؛ آن ویژگی هم خردسال بودن یوتسوبا است. اگر سن یوتسوبا بیشتر از ششسال بود، بسیاری از سوءتفاهمها رخ نمیداد و خیلی از واکنشهای شخصیتها به او متفاوت بودند. همچنین اگر یوتسوبا چند سال کوچکتر بود، از آزادی کمتری برخوردار میشد و نمیتوانست بسیاری از شیطنتهایی که حال به آنها میپردازد را انجام دهد. در واقع، آزوما به هنگام پردازش سن و سال و نوشتن شخصیتِ یوتسوبا، بهترین و کاربردیترین بازهی سنی را برای او انتخاب کرد و پس از آن، بقیهی ماجراها را بر اساس همان پردازش اولیهی انجامشده نوشت. این موضوع، خود سنگبنای خلق داستان از رفتارهای سادهی شخصیتها است و سعی میکند در مسیر خلق خط داستانی، توسط واکنشهای عادی شخصیتها گام بردارد.
یوتسوبا: این چیه؟
آساگی: بهت که گفتم، این یک کولره. کولر هوای خونه رو خنک میکنه، حتی اگه تابستون باشه.
یوتسوبا: اووووه! فوقالعادهست! میتونه بستنی هم درست کنه؟
آساگی: عمراً.
همانطور که پیشتر اشاره شد، این مانگا فایتهای زیبا و جذاب و یا طراحی پر زرق و برقی ندارد، اما این موضوع به این معنا نیست که این اثر از لحاظ طراحی ضعیف است و یا آزوما برای آن کم گذاشته است. اتفاقاً کاملاً برعکس، طراحی این اثر بهشدت مناسب، بسیار انعطافپذیر و سیال است. در مواقع لازم، طراحی بسیار چشمنواز ظاهر میشود و پنلهای تمامصفحه و نماهای زیبای آنها میتوانند به هر خوانندهای حس آرامش را منتقل کنند. گاهی اوقات، بعضی از پنلهای این اثر شدیداً کمدی هستند و فقط نگاه کردن به آنها میتواند خواننده را به قهقه بیاندازد. همچنین علاوه بر این موارد، آرت این اثر میتواند به شکل کامل و بیعیب و نقصی، در تکتکِ صفحات، تمام حسها و افکار شخصیتها را به مخاطبش منتقل کند. جدا از مسئلهی طراحی، در بسیاری از موارد، خیلی از گفتوگوهای ریز و درشت شخصیتها خارج از بالونهای دیالوگ صورت میگیرد -اتفاقی که در آثار کمدی، امری تقریباً رایج محسوب میشود- و مکالمات شخصیتها را کامل میکند. این موضوع، علاوه بر کامل کردن دیالوگها، بهخاطر نحوهی استفاده، بر بار کمدی اثر میافزاید.
مانگای !&Yotsuba داستانی کمدی و به دور از هرگونه جرم و جنایت را روایت میکند. داستانی که هدف اصلیاش آوردن خنده به لبان خوانندگان است و در این مسیر، سعی میکند آنها را با پدیدههای پیچیدهای مانند گرمایش جهانی آشنا کند و اهمیت مسائلی مثل صرفهجویی کردن، سادهزیستی و برگزاری مراسمهای محلی را به روشی ساده به خوانندگانش گوشزد کند. درست است که این اثر از لحاظ داستانی از هیچگونه پیچشی بهره نبرده و حتی گاهی سعی نمیکند تا داستانی یکپارچه را تحویل مخاطبش دهد، ولی در این مورد خاص، این موضوع اصلاً مهم نبوده و نقطهی ضعفی برای این اثر محسوب نمیشود، چراکه در این اثر، بیشتر از آنکه اتفاقات مهم باشند، واکنش شخصیتها به آنها و همچنین تعاملات ریز و درشت آنها با یکدیگر اهمیت دارد. در یک کلام، این مانگا اثری است که میتواند سادهترین مسائل زندگی را به شکلی کمدی نشان دهد و به ما یادآور شود که همهی این مسائل بزرگ و کوچک، بخشی مهم و جداییناپذیر از زندگی هستند و باید به آنها اهمیت بدهیم و از تکتکِ لحظات آن لذت ببریم.
یوتسوبا شکستناپذیره.
_ یوسوکه کویوای